Türk mali piyasalarında son günlerde tesirli olan iç siyasi risklerin yarattığı baskı ögesi dün de korunmaya devam etti.
Bu kapsamda Borsa İstanbul ana endeksi günü %1,1 düşüşle tamamlarken, haftanın birinci iki gününde %2,7 geriledi. Halbûki, geçen hafta CHP Kurultay kararının ertelenmesi ile endeks %9,3 artış kaydetmişti. Böylece, teknik mânâda değerli bir ruhsal düzey olan 10bin endeks düzeyinin de çabucak altına gerilemiş oldu.
USDTRY kuru bebek adımları ile 40,00 düzeyinin üzerine yükselirken, EUR ve GBP üzere önde gelen paritelerin dolar karşısında gerilemesi ile TL sepet bazında dün kıymet kazandı. Faiz indiriminin önündeki pürüzlerin kalktığına inanılan ve geçen hafta adeta ralli yapan 2 yıl vadeli gösterge tahvil hafif de olsun yükselirken, CDS risk primi ise 290 düzeyine yatay kaldı.
Veri akışında ise TÜİK Haziran ayı finansal yatırım araçlarının gerçek getiri oranlarını yayınladı.
Buna nazaran faiz indirim beklentisi ile tahvil faizleri %2,8 gerçek getiri ile birinci sırada yer alırken, pay senetleri eksi %1,1 ile son sırada yer aldı. TL’de gerçek pahalanmanın Merkez Bankası’nın resmî stratejisi olduğunu pekâlâ biliyoruz. Bu siyaset sonucunda TL 2024 yılında önemli oranda gerçek olarak kıymetlendi. Hatırlamak gerekirse, dolar geçen yıl TL karşısında gerçek olarak %16,71 kıymet yitirirken, Euro’daki gerçek kayıp %20’yi geçti. Son aylarda ise tablonun yavaş yavaş değişmeye başladığını ya da bu siyaset bu yıl artık tıpkı nobranlıkta sürdürülmüyor olduğunu not etmemiz gerekiyor. Mayıs ayı datalarına nazaran, dolar enflasyonun bir tık üzerinde kıymet kazanırken, Haziran ayından da birebir tablo devam etmiş: dolar yatırımcısına %0,36 gerçek getiri sağlarken, DİBS %2,8 ile tepede, BIST ise eksi %1,1 ile tabanda yer aldı.
Dönelim yurt dışına….
Trump’ın bakır ithalatına %50 oranında gümrük vergisi getirme tehdidi, global ticaret tansiyonlarını tekrar alevlendirdi. Trump ayrıyeten çip ve ilaç ithalatına yönelik ek tarifelerin de yolda olduğunu belirtirken, 1 Ağustos tarihini Japonya ve Güney Kore üzere kıymetli ticaret ortakları ile muahedeye varmak için son tarih olarak yineledi. Trump’ın bir iş adamı, pragmatik ya da tüccar kişiliğine artık alışan piyasalar, son tarih ile ilgili yeniden esneme olabileceğini düşünerek ya da pazarlık hissesini göz gerisi etmeyerek piyasaların kararsız bir seyir izlemesine neden oldu. Asya borsalarında istikametler bir ölçü da olsun ayrışırken, dolar ise güçlü seyrini muhafazaya devam ediyor.
Dün de bültenimizde lisana getirdiğimiz üzere, ABD’de Mayıs ayında gümrük gelirleri neredeyse dört katına çıkarak 23 milyar dolarla rekor kırarken, bu artış, Lider Trump’ın ithalata getirdiği yüksek tarifelerin liman gelirlerine yansımasıyla gerçekleşti!
Demek ki Trump’ın siyasetlerine biraz da bu gözle bakmak gerekiyor. Hatırlarsanız Trump’ın büyük hoş yasasının vergi indirimler üzerinden yaratacağı bütçe açıkları, ek borçlanma ihtiyacı, artacak piyasa faizleri ve faturanın enflasyona çıkacağı istikametinde tasalar -haklı olarak- ön planda olsa da, madalyonun öteki tarafında ise büyüme teması yani şirket gelirleri üzerinden pay senetlerinin üst istikametli potansiyelini ön plana çıkararak farklı bir yaklaşım sergilemiştik.
Trump’ın ticaret mutabakatlarında yavaş da olsa yol almaya başlaması ve artan gümrük vergileri ile kral kaybederse tasasının de gündemin birinci sıralarından yavaş da olsa düşmeye başladığını görüyoruz. Bu bağlamda, geçen günlerde 1,18 düzeylerinin üzerine yükselen EURUSD paritesi 1,17 düzeyinin çabucak altına gerilerken, misal bir formda 1,38 düzeyine dayanan GBPUSD paritesi de düşük 1,35 düzeylerini test etti; Japon yeni karşısında dolar 2,5 haftanın doruğuna çıktı.
Daha geniş bir açıdan bakmak gerekirse, sepet kur DXY’nin yükselişe geçtiğini -doların paha kazanmaya başladığını- sav edebilmemiz için 98,30 düzeyinin üzerinde haftalık bir kapanış görmemiz gerekiyor. Biz uzun bir müddettir kalabalık süreçlerin peşinde koşmayarak dolar zayıflığını fırsat olarak gören bir strateji izlediğimizin altını bir defa daha çizelim.
Küresel mali piyasalarda tarife dertleri döviz piyasasında olduğu üzere emtia piyasasında da tesirli oldu.
Elektrikli araçlardan askerî ekipmanlara kadar birçok dalda kritik değere sahip olan bakırın ABD vadeli fiyatı %10’dan fazla artarak rekor kırarken, Londra ve Şanghay’da ise düşüş yaşandı. Altın cephesinde ise Ortadoğu ekseninde azalan jeopolitik riskler ve doların tabandan dönme emarelerine paralel kısa vadeli bakış açısı ile kâr realizasyonunun başladığını görüyoruz. Dün sabah saatlerinde 3,333 dolar düzeylerinde olan altın bu sabah 3,300 dolar düzeyinin altına kadar geriledi. 3,285 dolar düzeyinin altında haftalık kapanış durumunda daha sert bir geri çekilme görebileceğimizi düşünüyoruz! Altın gümüş rasyosu ise gümüş lehine aşağıya gelmeye devam ederken, o cenahta da rasyonun 89 altına gelmesi ile gümüşün koşu temposunu artıracağını düşünüyoruz.
Resmî Gazete’de yayımlanan kararla birlikte, kısa vadeli TL mevduat ve yatırım fonlarına uygulanan stopaj oranı %15’ten %17,5’e çıkarıldı.
Altı aya kadar vadeli hesaplarda stopaj %17,5’e, bir yıla kadar vadeli hesaplarda ise %12’den %15’e yükseltildi. Mevduat ve fon stopajlarına en son Şubat ayında ‘zam’ yapılmıştı. Atılan bu adımın Hazine’ye sağlayacağı ek gelir, TL varlıkların cazibesinin azalmasıyla oluşabilecek potansiyel kayba kıyasla hayli sonlu kalabilir. Mali piyasaların gündeminde bugün kıymetli bir data görünmüyor. Yaz sıcaklarında siyasi gelişmeleri takip etmeye devam edeceğiz.
Emre Değirmencioğlu, Kıbrıs İktisat Bankası
