Haziran ayında tarım dışı istihdam verisi beklentileri aşarak 147 bin kişi arttı. Lakin artışın yarısından fazlası kamu bölümünden gelirken, özel bölüm istihdamı son sekiz ayın en zayıf düzeyine geriledi. Bu gelişme, ABD’de işgücü piyasasında momentum kaybı yaşandığına işaret ediyor. Dolar güçlendi, ABD tahvil getirileri yükseldi. ABD payları rekora doymuyor..
İşsizlik oranı düştü ancak işgücünden çıkışlar tesirli oldu
ABD Çalışma Bakanlığı’nın Perşembe günü yayımladığı rapora nazaran, işsizlik oranı mayıstaki %4,2 düzeyinden %4,1’e geriledi. Lakin bu düşüş, 130 bin kişinin işgücünden ayrılmasıyla gerçekleşti. Ortalama haftalık çalışma mühleti 34,3 saatten 34,2 saate indi. Bu da patronların çalışma saatlerini kısma yoluna gittiğini gösteriyor.
Ekonomistler, Lider Donald Trump’ın ithalata uyguladığı gümrük tarifeleri, göçmenlerin kitlesel hudut dışı edilmesi ve kamu harcamalarında kesintiler üzere büyüme aksisi siyasetlerinin iktisat algısını bozduğunu belirtiyor. Trump’ın Kasım’daki seçim zaferinin akabinde artan inanç, birkaç ay içinde düşüşe geçmişti.
Raymond James Başekonomisti Eugenio Aleman, “İstihdamda genel artış güçlü görünse de özel bölümdeki yaygın zayıflama dikkat cazibeli. Haziran ayında işgücü piyasası bariz biçimde zayıfladı. Bu da Fed’in faiz patikasını tekrar gündeme getirebilir” dedi.
Kamu dalı güçlü, özel dal zayıf
Haziranda kamu istihdamı 73 bin kişi artarken, bunun 40 bini eyalet eğitim kurumlarından geldi. Mahallî idarelerdeki eğitim kaynaklı artış 23 bin olurken, federal hükümette ise Trump’ın küçülme siyaseti kapsamında 7 bin kişilik istihdam kaybı yaşandı. Ocak ayından bu yana federal istihdamdaki toplam azalma 69 bine ulaştı.
Özel kesim istihdamı yalnızca 74 bin artarak Ekim 2024’ten bu yana en düşük artışını kaydetti. Son üç aylık ortalama 115 bin seviyesindeydi. Sıhhat kesimi 39 bin, toplumsal yardımlar 19 bin kişilik artışla öne çıkarken, döngüsel bölümlerde düşüş görüldü.
-
İmalat dalı 7 bin, toptan ticaret 6.600, profesyonel hizmetler 7 bin kişi kaybetti.
-
Perakendede yalnızca 2.400 kişilik hudutlu bir artış görüldü.
-
Taşımacılık ve depolamada 7.500, inşaatta 15 bin kişilik artış yaşandı.
Sektörlerin yalnızca %49,6’sı istihdam artışı bildirdi. Bu oran, Mayıs’ta %51,8 idi. Ortalama haftalık çalışma mühleti ise 0,1 saat azaldı.
Boston College’dan Prof. Brian Bethune, “İkinci çeyreğin sonunda özel bölümdeki zayıflama, üçüncü çeyrek büyümesi açısından olumsuz bir sinyal” dedi.
Fed faiz indirimi için beklemede
Saatlik fiyatlar aylık %0,2 arttı. Mayıs ayında artış %0,4’tü. Bu, yıllık fiyat artışını %3,8’den %3,7’ye çekti. Fed’in bu ay faiz indirimi yapması beklenmiyor, lakin yıl sonunda daha büyük indirimlerin gündeme gelebileceği tabir ediliyor.
J.P. Morgan Başekonomisti Michael Feroli, “Özel kesimdeki yumuşama enflasyon risklerine karşı temkinli olmayı sürdüren Fed için şimdi çok keskin değil. Aralık ayında faiz indirimi bekliyoruz” dedi.
Fed’in siyaset faizi %4,25–4,50 aralığında sabit kalırken, Lider Jerome Powell, tarifelerin enflasyon üzerindeki tesirini gözlemlemek için beklemede olacaklarını söyledi.
İşgücüne iştirak oranındaki düşüş nedeniyle işsizlik oranı gerilese de, 256 bin kişi iş aramaktan vazgeçti. 27 haftadan uzun müddettir iş arayan kişi sayısı 190 bin artarak 1,647 milyona yükseldi. İşsizlik ödeneği alanların sayısı da yüksek seyrediyor. İşsizlik müddeti ortalaması 9,5 haftadan 10,1 haftaya çıktı.
Bazı şirketler, mevcut durumlara iç kaynakla tahlil ararken, federal bütçeye ait belirsizlikler işe alımları frenliyor.
İşsizlikte artış sürebilir
Bazı ekonomistler, göçmen işgücünün azalmasıyla birlikte aylık 100–170 bin ortası istihdam yaratılmasının kâfi olabileceğini belirtse de, Citigroup Başekonomisti Andrew Hollenhorst, “Hem hane hem de işletme anketlerinde işe alım zayıf görünüyor. Bu nedenle işsizlik oranının yaz aylarında daha süratli artabileceğini öngörüyoruz” dedi.
Piyasalarda İstihdam Rallisi: Rekorlar, Güçlü Dolar
ABD’de açıklanan güçlü istihdam verisi sonrasında global borsalar ikinci gün üst üste rekor kırarken, dolar endeksi güç kazandı. Yılın geri kalanında Fed’den faiz indirimi beklentileri zayıfladı. Temmuz için faiz indirimi mümkünlüğü neredeyse sıfırlanırken, Eylül beklentileri %98’den %75’e geriledi.
Nvidia payları %1,3 paha kazanarak 4 trilyon dolar piyasa pahasına yaklaştı. Teknoloji payları öncülüğünde S&P 500 ve Nasdaq rekor düzeyde kapandı.
ABD ISM bilgileri, hizmet kesiminde siparişlerin toparlandığını lakin istihdamın üçüncü kere daraldığını gösterdi.
-
Dow Jones: %0,77 artışla 44.828 puana
-
S&P 500: %0,83 artışla 6.279 puana
-
Nasdaq: %1,02 artışla 20.601 puana yükseldi.
MSCI global endeksi %0,65 artarak 926,47 puanla rekor kırdı. Pan-Avrupa STOXX 600 endeksi %0,47 yükseldi.
Dolar endeksi 97,12’ye yükselirken, euro/dolar paritesi %0,37 düşüşle 1,1754’e geriledi. Dolar, yen karşısında %0,95 artışla 145,03 düzeyindeydi. Japonya Merkez Bankası, faiz artışlarını yine gündeme aldı.
Sterlin %0,07 artışla 1,3645 dolara çıktı.
Kaynak: Reuters
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
