ABD Başkanı Donald Trump’ın agresif bütçe açığı siyasetleri ve ABD Merkez Bankası’na (Fed) yönelik baskıları, Amerikan dolarının global yatırımcılar nezdindeki “güvenli liman” statüsünü riske atıyor. Chicago Üniversitesi’nin anketine katılan ekonomistlerin büyük kısmı, önümüzdeki 5–10 yıllık periyotta ABD varlıklarına duyulan itimadın önemli biçimde zedelenebileceği ikazında bulundu.
Ekonomistler Alarm Veriyor: “Dolar Varlıkları Artık İnançlı Görülmeyebilir”
Chicago Üniversitesi Booth İşletme Fakültesi bünyesindeki Kent A. Clark Global Piyasalar Merkezi tarafından yapılan ankete nazaran, ekonomistlerin %90’ından fazlası ABD dolarına endeksli varlıkların inançlı liman olma özelliği konusunda “endişeli” yahut “çok endişeli”.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Robert Barbera, “Muhteşem lakin denetimsiz bütçe açıkları dolar varlıklarına bakışı değiştirebilir. Bu tabloya, Beyaz Saray’ın Fed’i fiilen denetim altına alma riski de eklenirse, tasam ‘çok yüksek’ düzeye çıkar,” ihtarında bulundu.
Duke Üniversitesi’nden Anna Cieslak ise Fed’in bağımsızlığına dair soru işaretlerinin, doların inançlı liman imajını önemli biçimde zedelediğini belirtti:
“Amerikan Tahvilleri Artık İnançlı Varlık Olmayabilir”
Fed’in siyaset bağımsızlığına dair tasalar ve Trump’ın faiz indirimi baskısı nedeniyle ABD Hazine tahvilleri üzerindeki risk algısı da artıyor. Madrid Carlos III Üniversitesi’nden Konutu Pappa bu hususta çarpıcı bir yorum yaptı:
Nisan ayında yaşanan piyasa sarsıntısı sırasında hem pay senetleri hem de dolar sert gerilemiş, yatırımcılar inançlı liman olarak İsviçre frangı ve altına yönelmişti.
10 Yıllık Tahvil Faizi %5’e Yaklaşabilir
Ankete katılan 47 ekonomistin yaklaşık %75’i, 10 yıllık tahvil faizlerinin 2025 ortasına kadar %5’in üzerine çıkabileceğini kestirim ediyor. Bu düzey, hem Beyaz Saray hem de Fed için önemli bir baskı manasına geliyor.
Bugün itibariyle 10 yıllık getiri %4,3 düzeyinde seyrediyor.
Trump: “Borç Azalacak” – CBO: “Aksine Artacak”
Beyaz Saray ise Trump’ın amiral gemisi niteliğindeki vergi ıslahatının kamu borcunu azaltacağı görüşünde. Fakat bağımsız kurumların iddiaları, tam bilakis işaret ediyor.
ABD Kongre Bütçe Ofisi (CBO), Trump’ın “büyük ve hoş yasa tasarısı” olarak isimlendirdiği bütçe paketinin, bu on yıl içinde ABD federal borcunu 2. Dünya Savaşı sonrası rekor düzeyinin üzerine taşıyacağını öngörüyor.
Dolar Kıymeti ve Enflasyon Endişeleri
Trump’ın Çin başta olmak üzere öteki ülkelere uyguladığı misilleme tarifeler nedeniyle dolar, olağanda panik anlarında bedel kazanması gerekirken, Nisan ayında sert biçimde paha kaybetti. Bu da yatırımcıların doları artık inançlı bir varlık olarak görmemeye başladığının işareti.
Bu tasalara paralel olarak dolar endeksi üç yılın en düşük seviyelerine indi.
Enflasyon ve Büyüme Beklentileri: Daha Karamsar Bir Görünüm
Ekonomistlerin 2025 için büyüme iddiası %1,6’dan %1,5’e çekildi. Öte yandan çekirdek PCE enflasyonu beklentisi Mart’ta %2,8 iken, Haziran’da %3’e yükseldi. Trump’ın gümrük vergilerinin tüketici fiyatlarına yansıyacağı düşünülüyor.
Ancak Mayıs ayı TÜFE verisi beklenenden daha olumlu geldi ve tüketiciye yansıyan maliyetin hudutlu olabileceği istikametinde umut doğurdu.
Mayıs ayında yıllık çekirdek şahsî harcama endeksi (PCE) %2,7’ye yükseldi (önceki ay: %2,6).
Powell’ın Misyon Mühleti ve Fed Bağımsızlığı
Fed Başkanı Jerome Powell’ın görev müddeti Mayıs 2026’da sona erecek, lakin Trump’ın daha evvel başkanlık seçimlerini beklemeden onu misyondan alabileceği yahut yerine “sadık” bir isim getireceği tarafında spekülasyonlar şimdiden başladı.
Teksas Üniversitesi’nden Saroj Bhattarai bu hususta şu yorumu yaptı:
Özet: ABD’nin İnançlı Liman İmajı Tehlikede
Trump’ın mali disiplinsizlik olarak görülen siyasetleri ve Fed’e yönelik siyasi müdahaleleri, ABD’nin onlarca yıllık inançlı liman statüsünü tehdit ediyor. Şayet bu eğilim devam ederse, doların global rezerv para pozisyonunu zayıflatacak yapısal bir kırılma yaşanabilir.
Kaynak: FT
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
